Εκκλησιάζουσες

Δέν χρειάζεται νά πλέξω τό εγκώμιο τού Αριστοφάνη. Είναι από μόνος του από τίς
διαχρονικότερες παρουσίες στήν ιστορία τής ανθρωπότητος. Ένα Όν πού γοητεύει
τόν χρόνο προσπερνώντας τον.
Οί "Εκκλησιάζουσες" έργο τής ωριμότητος τού ποιητή, θέλει νά φέρει τά πάνω
κάτω στόν κόσμο, προτείνοντας τήν κατάργηση τής ιδιοκτησίας, φέρνοντας
ταυτόχρονα τήν Ερωτική κοινοκτημοσύνη. Είναι ένα αριστούργημα πού επηρέασε τήν
παρουσία μου στόν κόσμο μας. Η Πραξαγόρα, κεντρικό πρόσωπο τού έργου,
γκρεμίζει τίς γέφυρες τού παλαιού αποδομώντας το, φέρνοντας στόν κόσμο τής
Πόλεως τό όραμα τής Κοινότητας πού δέν έχει τίποτα νά διαχωρίσει, αλλά
αντιθέτως έχει νά μοιραστεί. Ο Αριστοφάνης βλέποντας τήν ματαιότητα τής ιδιοκτησίας θέλει νά τήν καταστήσει κοινή γιά τούς Πολίτες, διότι τελικά
κατέχεσαι από αυτό πού νομίζεις ότι κατέχεις. Ακολουθώντας τά χνάρια τού Φαλέα
καί τού Ιπποδάμου, τό πολίτευμα τής Λιπάρας, τούς θεσμούς τής Κρήτης καί τής
Σπάρτης, δίνει τήν σκυτάλη στόν Πλάτωνα,στήν Πολιτεία του Ηλίου τού Ιαμβούλου,
στόν Πορφύριο...

Η Πραξαγόρα ώς γνήσια Ελληνίδα αρχίζει τό λόγο της επικαλούμενη τούς Θεούς

Θα φορέσω το στεφάνι και θα μιλήσω εγώ.
"Παρακαλώ τους θεούς όσα σκέφτομαι, να τα πετύχω".
Τον τόπο μας τον νοιάζομαι όσο κι εσείς,
αλλά λυπάμαι και οργίζομαι
που όλα τα θέματα της πόλης τα βλέπω μέσα στην σαπίλα.
Βλέπω την πόλη μας πάντα κυβερνήτες πονηρούς να βγάζει.
Κι αν ένας μας φανεί καλός μια μέρα τις άλλες δέκα αποδεικνύεται πονηρός.
Κι αν βάλεις άλλον στη θέση του θα κάνει χειρότερα.
Είναι δύσκολο να συμβουλεύεις άνδρες που δεν μπορούν να σκεφτούν σωστά.
Φοβάστε όσους θέλουν το καλό σας και προτιμάτε αυτούς που σας προδίνουν.
Κάποτε, δεν είχαμε Συνέλευση
και όμως τον Αγύρριο τον θεωρούσαμε κακό
και τώρα με τη Συνέλευση
όποιος παίρνει αργύριο τον παινεύει πολύ
και όποιος δεν παίρνει ζητά το θάνατο αυτών που παίρνουν..."

Και για τη συμμαχία που έχουμε τώρα,
τότε, όταν τη συζητούσαμε, έλεγαν κάποιοι,
ότι θα χαθεί η πόλη μας αν δεν γίνει - και έτσι την κάναμε.
Μα έφερε πίκρα σ' αυτούς που την υποστήριζαν
και εκείνος που τους έπεισε εξαφανίστηκε.

ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Και τώρα θα προτείνω αυτά που νομίζω σωστά.
Όμως φοβάμαι μήπως οι θεατές
δεν θέλουν να καινοτομήσουν αλλά
να παραμείνουν δεμένοι με τις παλιές συνήθειες.

 ΧΡΕΜΗΣ
Μη φοβάσαι να καινοτομήσεις.
Αυτό αξίζει πάνω απ' όλα για μας.
Τα παλιά να τ' αφήσουμε.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Τώρα να μη με διακόψει κανείς, ούτε να φέρει αντίρρηση
πριν ακούσει και καταλάβει καλά αυτά που θα πω. Λοιπόν.
Λέω ότι πρέπει όλα να είναι κοινά για όλους.
Και να ζουν με τον ίδιο τρόπο όλοι.
Όχι ο ένας πλούσιος κι ο άλλος να πεινάει.
Ούτε ο ένας να έχει πολλά χωράφια κι άλλος καθόλου.
Ούτε κάποιος να μην έχει κανέναν ακόλουθο
κι ο άλλος πολλούς δούλους.
Θα ορίσω έναν τρόπο ζωής τον ίδιο για όλους.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Πως θα γίνει ένας τρόπος ζωής για όλους;

ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Είπα μην με διακόπτετε.
Τώρα θα πω για τη γη πρώτα πρώτα.
Θα την κάνω κοινή για όλους.
Όπως και τον πλούτο το ίδιο, όπως και όλα τα άλλα.
Και μετά, από όσα είναι κοινά,
θα σας δίνουμε με σκέψη και μέτρο και με ορθάνοιχτα μάτια.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Τι θα κάνετε με όποιον από μας δεν έχει χωράφια
αλλά λεφτά που μπορούν να κρυφτούν;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Θα τα κάνει κατάθεση στο κοινό ταμείο.
Και αν δεν τα καταθέσει θα έχει κάνει ψευδορκία.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Δεν θα ανησυχήσει και πολύ. Γιατί με ψευδορκία δεν τα απόκτησε;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Αν τα κρατήσει δεν θα έχει δα και κανένα κέρδος.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Πως δηλαδή δεν θα έχει;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Κανένας δεν θα κάνει τίποτα από ανάγκη.
Όλοι θα έχουν τα πάντα
και ψωμιά και ρούχα και όλα τα φαγώσιμα.
Λοιπόν, τι κέρδος θα έχει αν δεν τα καταθέσει;
Για βρες το εσύ να μου το πεις.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Μα και τώρα δεν κλέβουν, και μάλιστα όσοι έχουν αρκετά αγαθά;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Πριν έκλεβαν φίλε μου.
Όσο είχαμε τους παλιούς νόμους.
Τώρα δεν θα αγοράζονται τα αγαθά
θα τα έχουν όλοι.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Αν κάποια μικρούλα αρέσει σε κάποιον και την επιθυμήσει,
θα πάρει από τα κρυμμένα του και θα της δώσει.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Θα μπορεί να την έχει αν θέλει, χωρίς χρήματα.
Θα κάνω τις γυναίκες κοινές για όλους.
Θα ξαπλώνουν και θα κάνουν παιδιά
με αυτούς που τις θέλουν.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Μα τότε δεν θα πάνε όλοι στην ωραιότερη;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Θα βάλω τις άσχημες και αδύνατες δίπλα στις όμορφες.
Όποιος λοιπόν ζητήσει την όμορφη
θα πρέπει να περάσει πρώτα από την άσχημη.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Και πως εμείς οι κάπως μεγαλύτεροι στην ηλικία,
αν πάμε πρώτα με άσχημη,
θα αντέξουμε να πάμε μετά και με όμορφη;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Δεν θα τσακωθούν για σένα, έχε θάρρος!
Μην φοβάσαι ότι θα στήσουν καυγά!

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Για ποιο πράγμα καυγά;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Για το ότι δεν θα μπορέσεις.
Και βέβαια εσύ, δεν θα μπορέσεις.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Βάζετε πρώτα μόνο το συμφέρον σας.
Τα κανόνισες έτσι ώστε βούλωσες όλες τις τρύπες.
Με μας όμως τι θα γίνει;
Γιατί θα αποφεύγουν τους άσχημους,
και θα πηγαίνουν μόνο στους όμορφους.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Άκου να μάθεις.
Όταν θα βγαίνουν οι όμορφοι από τα δείπνα,
θα πηγαίνουν από πίσω τους οι άσχημοι…
και θα κάνουν μαζί βόλτες.
Και οι γυναίκες δεν θα μπορούν να πάνε
με τους όμορφους πρώτα
πριν πάνε με τους άσχημους.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Και με τον μυταρά τον Λυσικράτη που καμαρώνει ότι είναι όμορφος τα ίδια;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Ναι μα τον Απόλλωνα! Δημοκρατικότατο αυτό το μέτρο!
Δυνατό ράπισμα για τους φαντασμένους.
Όταν ο άσχημος τους πει "Κάντε στη άκρη...
και όταν τελειώσω θα σ' την δώσω"...

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Και με όλα αυτά, πως θα ξεχωρίζει τα παιδιά του ο καθένας;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Και για ποιο λόγο να τα γνωρίζουν;
Όλους τους μεγαλύτερους θα τους θεωρούν πατέρες τους.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Αλλά δεν θα τους ταλαιπωρούν τους γέροντες τότε
που μάλιστα δεν θα ξέρουν πως είναι ο πατέρας τους
- αφού και τώρα που το ξέρουν αυτό κάνουν ;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Δεν θα τους αφήνει ο διπλανός τους.
Πριν για τους γέρους δεν νοιαζόταν κανείς
μα τώρα θα μπαίνει ανάμεσά τους κάθε μικρότερος
από το φόβο μήπως δέρνουν τον πατέρα του.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Ε, κάτι γίνεται με τα άλλα.
Αν όμως έρθει και με πει "πατερούλη"
κανένας Επίκουρος ή κανένας Λευκολόφας,
θα ανακατευτεί το στομάχι μου.

 ΧΡΕΜΗΣ
Υπάρχει κάτι πολύ χειρότερο απ' αυτό.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Ποιο δηλαδή;

 ΧΡΕΜΗΣ
Να έρθει να σε φιλήσει ο Αρίστυλλος
λέγοντας πως είσαι πατέρας του.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Θα κλάψει πικρά!

 ΧΡΕΜΗΣ
Θα κολλήσει η βρωμιά του πάνω σου.
Όμως δεν έχεις φόβο να έρθει να σε φιλήσει.
Γιατί γεννήθηκε πριν το ψήφισμα.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Θα την είχα άσχημα.
Όμως ποιος θα καλλιεργεί τη γη;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Οι δούλοι θα τη φροντίζουν.
Δική σου έννοια θα είναι μόνο πότε θα γίνει η σκιά τόση
ώστε να πας για το δείπνο.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Και τα ρούχα πως θα τα παίρνουμε;
Να το ρωτήσω κι αυτό.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Στην αρχή θα φοράτε τα δικά σας. Αυτά που έχετε.
Μετά θα σας υφάνουμε εμείς καινούρια.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Ακόμα ένα.
Αν οι άρχοντες δικάσουν κάποιον να πληρώσει πρόστιμο,
από πού θα τους τα δώσει;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Μα δεν θα γίνονται καθόλου δίκες.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Αυτό όμως θα σε καταστρέψει.

 ΧΡΕΜΗΣ
Κι εγώ έτσι νομίζω.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Μα γιατί, κακομοίρη, να γίνονται δίκες;

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Γίνονται για πολλούς λόγους.
Και πρώτα, ας πούμε, κάποιος οφείλει χρήματα
και τ' αρνιέται.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Και που βρήκε τα χρήματα ο δανειστής να τα δώσει;
Αφού όλα θα είναι στο κοινό ταμείο.
Αυτό θα δείχνει ότι τα έκλεψε.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Μα τη Δήμητρα, καλά τα λες. Αλλά πες μου και τούτο.
Αυτοί που μετά από μεγάλο δείπνο
μεθυσμένοι αρχίσουν να χτυπούν και να βρίζουν
που θα βρουν να πληρώσουν το πρόστιμο;
Αυτό θα σε δυσκολέψει νομίζω, λίγο.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Από το φαγητό που τρώνε.
Αν τους το κόψουν, θα σταματήσουν τα ζοριλίκια
αφού θα πεινάνε.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Λοιπόν κανείς κλέφτης δεν θα υπάρχει;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Πώς να γίνει δηλαδή, να κλέβει κάποιος τον εαυτό του;

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Δεν θα μας ληστεύουν τη νύχτα στο δρόμο;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Όχι, αν μένεις σπίτι σου, βέβαια.
Αλλά και στο δρόμο, δεν θα σε κλέβουν,
αφού όλοι θα έχουν.
Κι αν κανείς θέλει να σε ληστέψει, τα δίνεις και μόνος σου,
γιατί να μαλώνεις;
Αφού μετά μπορείς να πας στο δήμο και παίρνεις καλύτερα.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Ούτε ζάρια θα παίζουμε;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Γιατί να παίζετε; Τι θα παίρνει ο κερδισμένος;

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Και με το φαγητό πως θα το οργανώσεις;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Θα είναι κοινό για όλους.
Θα κάνω την πόλη ένα μεγάλο σπίτι
και μέσα να πηγαινοέρχονται όλοι.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Και που θα γίνεται το δείπνο;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Οι στοές και τα δικαστήρια θα γίνουν τραπεζαρίες.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Και τι θα χρησιμεύει το βήμα της Βουλής;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Θα βάλω επάνω ποτήρια και κανάτες,
τα παιδάκια να λένε ραψωδίες για γενναίους,
και όποιος υμνήσει τη δειλία και την ατιμία, δεν θα ξανάρθει για φαγητό.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Μα τον Απόλλωνα, έξυπνη ιδέα!
Και με τις κάλπες τι θα κάνεις;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Θα τις βάλω στην Αγορά, δίπλα στο άγαλμα του Αρμόδιου
και θα βάλω μέσα τους σε κλήρους όλα τα γράμματα
ώστε να ξέρει κανείς που θα πάει.
Θα φωνάζει ο κήρυκας:
"Όσοι το όνομά τους αρχίζει από βήτα
θα πάνε στη στοά τη βασιλική,
όσοι από θήτα, στη δίπλα, στο Θησείο,
όσοι από άλφα, στη στοά των αλευράδων.


ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Για να πάρουν αλεύρι;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Για να δειπνήσουν, μα το Δία.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Κι αν κάποιου το γράμμα δεν βγει
αυτός θα μείνει χωρίς δείπνο;

ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Δεν θα μας συμβεί ποτέ αυτό.
Θα δώσουμε σε όλους τα πάντα πλούσια
κι όποιος μεθύσει θα φοράει το στεφάνι
και θα φεύγει κρατώντας τη δάδα.
Και οι γυναίκες θα τον περιμένουν στη γωνιά και θα του λένε
"εδώ έλα, έχω μια μικρούλα αφράτη"
και άλλη θα φωνάζει
"έλα σε μένα, σε μένα..."
"έχω μια πανέμορφη μικρή,
αλλά πρέπει πρώτα να κοιμηθείς μαζί μου".
Κι όσοι άσχημοι παίρνουν ξοπίσω τους όμορφους νεαρούς,
θα τους μιλάνε κάπως έτσι
"που τρέχεις εσύ;
Και να πας, δεν θα μπορέσεις τίποτα.
Ψηφίστηκε νόμος να προηγούνται οι κοντοί και οι άσχημοι.
Εσείς θα περιμένετε τη σειρά σας".
Έλα τώρα, πες μου, σ' αρέσουν αυτά που λέω;

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Πάρα πολύ μου αρέσουν.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Τώρα πρέπει να πάω να παρασταθώ στην αγορά.
Θα έρχονται όλοι να καταθέσουν την περιουσία τους.
Και θα πάρω μαζί μου μια κήρυκα με δυνατή φωνή.
Πρέπει να φροντίσω, μια και με εκλέξατε αρχηγό,
να φτιάξω συσσίτια, να φάτε,
να γλεντήσετε σήμερα, που είναι η πρώτη μέρα.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Θα το κάψουμε;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ
Βέβαια. Και μετά θέλω να καταργήσω τις πόρνες. Όλες.

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ
Μα γιατί;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Είναι ξεκάθαρο. Τους νεαρούς θα τους παίρνουν αυτές εδώ. Όχι οι πόρνες.
Και οι δούλες δεν πρέπει να στολίζονται όμορφα
και να κλέβουν τους άντρες των κυράδων τους.
Δούλα μόνο με δούλο θα πηγαίνει.
Μόνο στο κρεβάτι του να ξαπλώνει.

 (Η Πραξαγόρα ξεκινά να φύγει)

 ΒΛΕΠΥΡΟΣ

Ας έρθω κι εγώ μαζί σου,
να με βλέπουν και να λένε
"Καμαρώστε τον άντρα της αρχηγού".

 ΧΡΕΜΗΣ

Ας πηγαίνω κι εγώ να ετοιμάσω το βιος μου για να το παραδώσω.

Τα μικρά αγγεία και τα άλλα τα παλιά τα άφησα.