Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 2022

Ιερά Τελείν

  Επί τη ευκαιρία των ερχομένων Μεγάλων Διονυσίων, με τα οποία ολοκληρώνεται μεγαλοπρεπώς ο Κύκλος του Διονύσου, ο Δημοσθένης το 348 π.κ.χ. αναλαμβάνει την χορηγία του διθυραμβικού χορού των ανδρών της φυλής του, της Πανδιονίδος. Ο πολιτικός του αντίπαλος Μειδίας, ένας άξεστος, προκλητικός και επιδειξιομανής νεόπλουτος, ο οποίος με την αλαζονική του συμπεριφορά είχε κερδίσει την έντονη δυσαρέσκεια των πολιτών, αλλά παρόλα αυτά κατάφερνε να μένει ατιμώρητος ή να καθυστερεί για πολλά έτη την καταβολή των προστίμων στα οποία καταδικαζόταν.
 Ο Μειδίας έκανε το παν για να αποτρέψει την χορηγία του Δημοσθένη, αλλά όταν δεν τα κατάφερε εμφανίστηκε και γρονθοκόπησε τον Δημοσθένη κατά την είσοδό του στο θέατρο, την ημέρα της παράστασης. 
Ο Δημοσθένης προσήγαγε αυτόν σε δίκη με την κατηγορία της προβολής, δηλαδή της ασέβειας εναντίον της πόλης (αδικείν περί την εορτήν). 
Στον λόγο του "Κατά Μειδίου", ο Δημοσθένης μας αφήνει Ιερά παρακαταθήκη του Ελληνικού θρησκευτικού Έθους:

"Αν λοιπόν, Αθηναίοι, είχα υποφέρει αυτά από τον Μειδία χωρίς να είμαι χορηγός, θα καταδικαζόταν για τις πράξεις του μόνο για εξύβριση· τώρα όμως θα ταίριαζε, κατά τη γνώμη μου, να καταδικασθεί και για ασέβεια. Γιατί γνωρίζετε βέβαια ότι σεις συγκροτείτε όλους γενικά τους χορούς των δραμάτων και γράφετε όλους τους θρησκευτικούς ύμνους, όχι μόνο σύμφωνα με τα έθιμα της εορτής των Διονυσίων, αλλά και σύμφωνα με τους χρησμούς· σε όλους ανεξαιρέτως αυτούς, είτε προέρχονται από τους Δελφούς είτε από τη Δωδώνη, θα διαπιστώσετε ότι χρηματοδοτείται στην πόλη μας να συγκροτεί χορούς σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα, να γεμίζουν οι δρόμοι με κνίσα από τις θυσίες και να φορούν οι πολίτες στεφάνια. Πάρε, παρακαλώ, και διάβασε το κείμενο των μαντειών αυτών.

ΜΑΝΤΕΙΕΣ
Απευθύνομαι σε σας, τους γιους του Ερεχθέα, που κατοικείτε στην πόλη του Πανδίονα και ρυθμίζετε τις εορτές σύμφωνα με τις παραδόσεις των πατέρων σας. Να θυμόσασθε τον Βάκχο και να σχηματίζετε χορούς όλοι χωρίς διάκριση στους πλατείς δρόμους ευχαριστώντας τον Βρόμιο για τους καρπούς της εποχής. Να σκεπάζετε το κεφάλι με στεφάνια και οι βωμοί να γεμίζουν με κνίσα από τις θυσίες.
Για την υγεία σας να προσφέρετε θυσίες και να προσεύχεσθε στον υπέρτατο Δία, τον Ηρακλή και τον προστάτη Απόλλωνα· για Τύχη Αγαθή να θυσιάζετε στον Αγυιέα Απόλλωνα, τη Λητώ, και την Άρτεμη· να στήνετε κρατήρες στους δρόμους, να σχηματίζετε χορούς φορώντας στεφάνια και έχοντας τα δύο χέρια υψωμένα σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα προς τιμή όλων των θεών του Ολύμπου και να μη λησμονείτε τις προσφορές.

ΜΑΝΤΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΩΔΩΝΗ
 Ο ιερέας του Δία παραγγέλλει στον λαό των Αθηνών τα εξής: επειδή αφήσατε να περάσει ο χρόνος για τη θυσία και τη θεωρία, γι᾽ αυτό θέληση του θεού είναι να διαλέξετε και να στείλετε γρήγορα θεωρούς· να θυσιάσετε στον Νάιο Δία τρία βόδια και μαζί με κάθε βόδι δύο πρόβατα· στη Διώνη να θυσιάσετε βόδι και να αφιερώσετε χάλκινο τραπέζι για το αφιέρωμα που προσέφερε ο λαός των Αθηνών.
Ο ιερέας του Δία στη Δωδώνη παραγγέλλει τα εξής: η πόλη των Αθηνών τα ἱερὰ τελεῖν προς τιμή του Διονύσου, να στήνει κρατήρα που να περιέχει κράμα από κρασί και νερό και να συγκροτεί χορούς· να θυσιάζει ένα βόδι στον Απόλλωνα που αποτρέπει τις συμφορές, ελεύθεροι και δούλοι να φορούν στεφάνια και να αναπαύονται μία ημέρα. Στον Δία, τον δωρητή των αγαθών, να προσφέρουν ένα λευκό βόδι.

 Εκτός από αυτούς υπάρχουν, Αθηναίοι, και πολλοί άλλοι χρησμοί, και ευνοϊκοί για την πόλη μας. Τί λοιπόν πρέπει να συμπεράνετε από αυτούς; Ότι εκτός από τις θυσίες που προστάζουν για τους θεούς, οι οποίοι καθορίζονται σε κάθε χρησμό, όλοι οι χρησμοί που εκδίδονται σας διατάσσουν επιπλέον να σχηματίζετε χορούς και να φοράτε στεφάνια σύμφωνα με τα πατροπαράδοτά σας έθιμα. Όλα λοιπόν τα μέλη των χορών που οργανώνονται και οι χορηγοί, στις ημέρες εκείνες που συγκεντρωνόμαστε για να λάβουμε μέρος στον αγώνα, φοράμε ως εκπρόσωποί σας σύμφωνα με αυτούς τους χρησμούς στεφάνια — χωρίς διάκριση, και εκείνος που θα νικήσει και εκείνος που θα έλθει τελευταίος από όλους· κατά την ημέρα όμως των επινικίων ο νικητής παίρνει για λογαριασμό του το στεφάνι της νίκης. Μπορούμε λοιπόν να ισχυρισθούμε ότι δεν ασεβεί όποιος προσβάλλει βίαια έναν από τους χορευτές αυτούς ή τους χορηγούς από προσωπική έχθρα, και μάλιστα στη διάρκεια του αγώνα στον ιερό χώρο του θεού;"







Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2020

Υπερβορεία

  Κατά την Δελφική παράδοση, αυτή την εποχή ο Απόλλων επισκέπτεται την γενέτειρα της Μητέρας του Λητούς, την θρυλική Υπερβορεία. Δεν μπορείς να την βρείς με τα συνήθη μέσα, όπως μας λέει ο Πίνδαρος: 

«Την θαυμαστήν οδόν την άγουσαν εις τας πανηγύρεις των Υπερβορείων ούτε πεζός, ούτε δια πλοίων ερχόμενος θα δυνηθής να εύρης...»

Ο Απόλλων αναχωρεί πάνω στο άρμα το ζεμένο με κύκνους, δώρο του Διός στην γέννησή του. Οι κύκνοι οδηγούν στο πρώτο του ταξίδι τον Θεό, στην Υπερβορεία, πέρα από τον Βόρειο Άνεμο, όπου ιδρύουν αδιάκοπη λατρεία του. Ο Απόλλων αφού έμεινε ένα χρόνο γυρίζει στην Γή και ιδρύει το Μαντείο του στους Δελφούς ακολουθώντας την προτροπή του Πατρός του. 

Όπως μας πληροφορεί πάλι ο Πίνδαρος στην Υπερβορεία "Ούτε ασθένειαι ούτε το απαίσιον γήρας προσβάλλουν την ιερά ταύτην γενεάν, χωρίς δε πόνον και μακράν των μαχών ζούν"

Από την Υπερβορεία ήλθαν στην Δήλο για να βοηθήσουν την Λητώ στην γέννα των Διδύμων Θεών η Ειλειθυία, που εκεί πρωτοτιμάται με Βωμό και Ναό, η Ωπις και η ΄Αργη  για να ακολουθήσουν η Λαοδίκη και η Υπερόχη που έφεραν τα θεϊκά αγαθά που θα βοηθούσαν την Θεά στην γέννα. Οι Υπερβόρειες Παρθένες ως τροφοί του θεού έμειναν στη Δήλο.

Ο Ηρόδοτος μας λέει ότι:

 "Οι Υπερβόρειοι έστειλαν πέντε συμπολίτες τους ως συνοδούς, αυτούς που σήμερα τους ονομάζουν Περφερείς κι απολαμβάνουν μεγάλες τιμές στη Δήλο."

Και πάλι ο ίδιος:

"Ξέρω λοιπόν πως ετούτες κάνουν αυτά, κι όσο για τις κοπέλες αυτές που ήρθαν από τους Υπερβορείους, μετά το θάνατό τους στη Δήλο τούς προσφέρουν λατρεία κόβοντας τα μαλλιά τους και οι κοπέλες και τ᾽ αγόρια της Δήλου· οι κοπέλες, αφού κόψουν μια πλεξούδα από τα μαλλιά τους και την τυλίξουν γύρω από αδράχτι, την αποθέτουν στον τάφο τους (κι ο τάφος τους βρίσκεται στο εσωτερικό του ναού της Άρτεμης κι απάνω του βλάστησε λιόδεντρο), και τ᾽ αγόρια της Δήλου τυλίγουν ένα τσουλούφι απ᾽ τα μαλλιά τους σε πρασινάδα και τ᾽ αποθέτουν με τη σειρά τους πάνω στον τάφο. Λοιπόν ετούτες τις τιμές προσφέρουν οι κάτοικοι της Δήλου σ᾽ αυτές."

Ο Καλλίμαχος μας πληροφορεί για τον ερχομό τριών ακόμη παρθένων:
"Ούπις τε Λοξώ και ευαίων Εκαέργη"

Ο πιό γνωστός Υπερβόρειος είναι ο Άβαρις, ιερέας του Απόλλωνα. Ο Ιάμβλιχος τον καλεί "αἰθροβάτη", διότι ο Απόλλωνας του έδωσε ένα χρυσό βέλος, πάνω στο οποίο "διέβαινε τα αδιάβατα, βαδίζοντας, κατά κάποιον τρόπο, στον αέρα".

Ο Διόδωρος αναφέρει ότι:
"Έχειν δε τους Υπερβορείους τίνα διάλεκτον, και προς τους Έλληνας οικειότατα διάκεισθαι", δηλαδή, οι Έλληνες και οι Υπερβόρειοι ομιλούν την ίδια διάλεκτο.

 Ο Ηρόδοτος γι' άλλη μια φορά μας διαφωτίζει σχετικά με τις προσφορές που έστελναν οι Υπερβόρειοι στον Απόλλωνα:
"Πολύ περισσότερα όμως λένε γι᾽ αυτούς οι κάτοικοι της Δήλου, κάνοντας λόγο για προσφορές στους θεούς, που, σκευασμένες σε καλαμιές σιταριού, στέλνονται από τους Υπερβορείους και φτάνουν στους Σκύθες, κι από τους Σκύθες τις παραλαμβάνουν πια ο ένας ύστερ᾽ απ᾽ τον άλλον οι γειτονικοί λαοί διαδοχικά και τις μεταφέρουν όλο και πιο δυτικά, ώσπου φτάνουν στο Αδριατικό πέλαγος· κι αποκεί, αφού τις ξεπροβοδίσουν προς τα νότια, οι πρώτοι Έλληνες που τις παραλαβαίνουν είναι οι Δωδωναίοι, κι απ᾽ εκεί τις κατεβάζουν στο Μαλιακό κόλπο και τις περνάνε απέναντι, στην Εύβοια, κι από πόλη σε πόλη τις μεταφέρουν ώς την Κάρυστο· όμως την Άνδρο, που ήταν η σειρά της, την προσπερνούν· γιατί οι Καρύστιοι είναι που τις φέρνουν στην Τήνο, κι οι Τήνιοι στη Δήλο. "

Ο συνήθης ύποπτος Παυσανίας μας πληροφορεί στα Ηλιακά του:

"Λέγουν ότι, ο κότινος μεταφέρθηκε εις τους Έλληνες υπό του Ηρακλέους, από την γή των Υπερβορέων, οι οποίοι είναι άνθρωποι που κατοικούν υπέρ τον άνεμο Βορέα. Πρώτος μέν ο Λύκιος Ωλήν, εις ύμνο που εποίησε προς την Αχαιία, ανέφερε ότι, η Αχαιία έφθασε εις την Δήλο εκ τούτων των Υπερβορέων. Έπειτα δέ, ο Μελάνωπος ο Κυμαίος εις την ωδή του προς την Ώπιν και την Εκαέργη ανέφερε ότι και αυτές έφθασαν εις την Δήλο εκ των Υπερβορέων, ακόμη πρότερον της Αχαιίας. Ο Αριστέας δε ο Προκοννήσιος μνημόνευσε και αυτός τους Υπερβορέους, ο οποίος ίσως είχε πληροφορηθεί κάτι περισσότερο περί αυτών παρά των Ισσηδόνων, εις τους οποίους είχε φθάσει, όπως λέει εις τα έπη του"

Εμείς τώρα υποδεχόμαστε, αφού χαιρετήσουμε τον Φοίβο, τον πυρπολητή των ψυχών, τον Βάκχειο άνακτα.

Αλλά αυτός είναι ένας άλλος Μύθος...

"Tό ν' αντιστέκεται κανείς στόν Διόνυσο, είναι σάν νά καταπιέζει τό θεμελιώδες στήν ίδια του τήν φύση"

Χαίρε Φοίβε! Έλθε Βάκχε!




Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020

Η Διαπόμπευση του Ιερού Βράχου

                                                      

Ο Παρθενώνας από την αρχή της ιστορικής του διαδρομής, σηματοδότησε μια ολόκληρη εποχή. Δημιούργημα της Ελληνικής οπτικής, αγγίζει μέσω του εμφυσήματος των αρχιτεκτονικών του αναλογιών, την "ενσάρκωση". Ένας ναός αντάξιος της Θεάς που τον ενέπνευσε. Χωρίς την υψηλή έμπνευση που προκαλεί το κάλλος της Σοφίας της Αθηνάς, ο ναός δεν θα είχε φθάσει σε αυτά τα δυσθεώρητα Ολύμπια ύψη. Ο περιβάλλοντας χώρος που τον συμπληρώνει, χρήζει αναλόγου θαυμασμού, που συμβάλλει ώστε να του αποδοθεί η καθιερωμένη τιμητική ονομασία του Ιερού Βράχου.

Αλήθεια είναι ότι ο Ιερός Βράχος δεν έτυχε αναλόγου σεβασμού, στο πέρασμα των χρόνων. Βάρβαροι όλων των εποχών, έκαψαν, κατέστρεψαν, σύλησαν για διαφορετικούς λόγους ο καθένας το συγκρότημα της Ακρόπολης των Αθηνών.

Σκοπός του παρόντος πονήματος δεν είναι μια ακόμη καταγραφή της ιστορικής πορείας του. Αφορμή για την συγγραφή του στάθηκε, η σύγχρονη τσιμεντοποίηση του Ιερού Βράχου καθώς και των μονοπατιών του Λόφου των Μουσών, το αριστούργημα του Πικιώνη, με την σύμφωνη γνώμη του ΚΑΣ, από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Συμφωνώ πλήρως για την προσαρμογή των μονοπατιών στα δεδομένα των καιρών μας, φθορές που φέρνει η υπερεκμετάλευση του χώρου για την άγρα εισιτηρίων, την εξυπηρέτηση ΑΜΕΑ, την διευκόλυνση των ηλικιωμένων και γενικώς μέτρων που θα κάνουν ασφαλέστερη την πρόσβαση στον Ιερό Βράχο. Η Εθνική Ομοσπονδία Κινητικά Αναπήρων είχε προτείνει την τοποθέτηση πλεξιγκλάς ή ξύλινου δαπέδου.

Τα υλικά όμως που θα επιλεγούν, είναι απαραίτητο και ιερή υποχρέωση ν' αρμόζουν με την υψηλή καλλιτεχνική οπτική του χώρου και τον αρμονικό συνδυασμό που υπέδειξαν οι εμπνευστές του.

Η επιλογή του τσιμέντου και του beton arme ως λύση, δηλαδή υλικών που έφερε το κίνημα του Μοντερνισμού στις αρχές του 20ου αιώνα, σ' ένα κλασικό αριστούργημα, τουλάχιστον θυμηδία μπορεί να προκαλέσει. Η σύγχρονη αισθητική που επιδεικνύει το Υπουργείο με την συνεργασία του ΚΑΣ, είναι αντάξια της βλαχομπαρόκ οπτικής αυτού του Βαλκανικού κρατιδίου, που κακώς ονομάζεται Ελλάδα. Επίδειξη μιας επαρχιώτικης αλαζονείας που αγγίζει την ύβρη.

Το υπουργείο Πολιτισμού σε ανακοίνωσή του, αντί να δώσει εξηγήσεις επί της ουσίας, όπως οφείλει, αρκέστηκε να κλειστεί στο κέλυφος της υπεροψίας του και να επιτεθεί μ' έναν οχετό ειρωνίας, στις κριτικές που δέχτηκε. Το τσιμέντωμα του Ιερού Βράχου ήρθε να προστεθεί στις ανάλογες καταστροφικές επεμβάσεις του Νικόλαου Μπαλάνου.

Χωρίς να έχω τις γνώσεις που αναλογούν, αλλά προσεγγίζοντας το όλο θέμα μέσα από το φίλτρο κυρίως της αισθητικής, που κληρονομήσαμε ως παρακαταθήκη από τους προγόνους μας, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν αντιολισθητικές πλάκες ταιριαστές με τον χώρο ή ξύλινο δάπεδο ή φαντάζομαι ότι θα υπάρχουν πολλές προτάσεις από ειδικούς του αντικειμένου. 

Η επιλογή του τσιμεντώματος της κοινής οικοδομικής, αποτελεί διαπόμπευση της ιερότητας του χώρου και είναι επιβεβλημένο να παρθεί πίσω. 

Ελιμπίσθηκα το ανέφικτο...
Δημήτρης Πικιώνης




Κυριακή 19 Απριλίου 2020

"Το μέλλον είναι προβολή του παρόντος"

Στην υγειονομική κρίση που ζούμε, που ακολούθησε την βαθιά οικονομική, που ακόμη δεν έχουμε ξεπεράσει βέβαια, δεικνύεται η αξεπέραστα διορατική ρήση του Ισοκράτη:

"Μηδενί συμφοράν ονειδίσης. Κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον."

Ισχύει αυτή για όλους;

Τα γεγονότα μας δείχνουν το αντίθετο. Γι' άλλη μια φορά αυτοί που διαχωρίσθηκαν από το σύνολο, υπηρετώντας διαχρονικά μόνο τον εαυτό τους και την επιβίωσή τους, βάζοντας σε κίνδυνο τις ζωές ανθρώπων, είναι οι εκπρόσωποι του "θεού" στον κόσμο, που στην Ελλάδα τον ρόλο του μεσίτη έχει η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία. Πιστή στα δόγματά της, με κορυφαίο τον έξωθεν του κόσμου τούτου δημιουργό, στέκεται κι αυτή έξω από κάθε νομιμότητα ή κοινοτική συλλογικότητα που δεν υπηρετεί τα συμφέροντά της. Μάχεται οποιοδήποτε επιχείρημα θίγει το δογματικό της τέλμα, βάζοντας σε κίνδυνο, εν προκειμένω στην υγειονομική κρίση, την ζωή των ανθρώπων.

Από την αρχή της κρίσης φάνηκε ότι το μεγάλο πρόβλημα, αναμενόμενου και του Πεσάχ, θα ήταν να πεισθούν ο κλήρος και οι χριστιανοί ακόλουθοί του, για το κλείσιμο των ναών τους και την εναρμόνισή τους με την έκτακτη νομιμότητα.

Ας θυμηθούμε την αρχική άρνηση του επικεφαλής των ορθοδόξων στην Ελλάδα Ιερώνυμου, να σεβαστεί τα μέτρα. Χρειάσθηκε να συρθεί το πολιτικό σύστημα κάτω από τα ράσα του αρχιεπισκόπου, ώστε,εν μέρει, να υποχωρήσει. Γι' άλλη μια φορά φάνηκε ποιος διαχειρίζεται αυτόν τον τυραννισμένο τόπο.

Υπουργοί τηλεοπτικοί αστέρες, όπως ο υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων, αυτολογοκρίνομαι μη θέλοντας καν να ξεστομίσω τ' ονομά του, έβγαινε ως νέος Τορκεμάδα στριγγλίζοντας στα κανάλια "Πιστεύεις; Εσύ πιστεύεις", "Δεν μιλώ με απίστους" στις προτροπές της λογικής για την απαγόρευσης της μετάληψης και κλείσιμο των ναών, τονίζοντας πως στηρίζει τη στάση της Εκκλησίας. 

Προκειμένου να υπηρετήσουν το κανιβαλικό τοτέμ της μετάληψης, θυσιάζουν το υπέρτατο αγαθό της ζωής.

Βουλευτές όπως η Ράπτη, προκλητικά παραβιάζοντας την νομιμότητα, δήλωνε:«Εγώ κοινώνησα, και θα συνεχίσω να κοινωνώ». 
Δήμαρχοι, βουλευτές, υπουργοί, λοιμωξιολόγοι, ιεράρχες, λαϊκοί έβαλαν πάνω από το κοινό καλό τις θρησκευτικές τους εμμονές.

Από την άλλη εκτιμώ την στάση των Ελλήνων Πολυθεϊστών, που από την αρχή της κρίσης τάχθηκαν υπέρ του κοινού σκοπού για την διασφάλιση της υγείας και της συνέχισης της ζωής σ' αυτόν τον Ιερό τόπο.

"Με σεβασμό στο υπέρτατο αγαθό της Υγιείας και εναρμονίζοντας τις δράσεις μας με τις ορθές οδηγίες του κράτους για τον περιορισμό της επιδημίας, η κοινότητα ματαιώνει μέχρι νεωτέρας τις εκδηλώσεις της, αρχής γενομένης με την επίσκεψη στην Νεμέα. Οι ιητήρες Θεοί και Θεές μαζί μας."
"Λάβρυς" Λατρευτική Κοινότητα

Η Ελληνική θρησκεία αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο. Προέκτασή της είναι όλα τα όντα, οι τέχνες, οι επιστήμες. Μεγάλη της υπηρεσία, η θεραπεία της ζωής, ως μέγιστο αγαθό. Η Ελληνική θρησκεία είναι άρρηκτα δεμένη με την ζωή της Πολιτείας και το αντίστροφο, αντιλαμβανόμενη αυτήν ως κοινωνικό όχημα συντροφικότητας. Εκεί βρίσκονται οι Βωμοί της, οι Ναοί της, οι Μύθοι της, οι θρύλοι της και οι παραδόσεις της. Εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της ψυχή της.

Δεν ξέρω αν στο μέλλον, κυρίως οι χριστιανοί, μπορούν να επικαλεστούν οποιαδήποτε παραβίαση νομιμότητας, αφού σε μια κρίσιμη στιγμή, δεν σεβάστηκαν την ίδια την ζωή. Ακόμη και το κλείσιμο των ναών τους για τους πιστούς, έγινε υπό τον Οφθαλμό της Αδράστειας.

Μια προσωρινή αναστολή της λειτουργίας των ναών τους έγινε αφορμή για σύγκρουση, απειλές, κατάρες και κάθε φύσεως τριτοκοσμικών αντιδράσεων.

Φαντασθείτε τώρα πως εμείς οι Έλληνες Πολυθεϊστές στερούμαστε τους Βωμούς μας, του Ναούς μας από το 356 μ.κ.χ. Αναγκαζόμαστε να ζητιανεύουμε ερείπια για ν' ασκήσουμε τις, αυτονόητες για όλους τους άλλους, ιεροπραξίες μας. 

Θεωρώ, χωρίς βέβαια να έχω πεισθεί ο ίδιος, αλλά τουλάχιστον εύχομαι, ο κόσμος που θ' αναδυθεί από αυτήν την κρίση ν΄αντιληφθεί την παντοδυναμία του θανάτου και να λατρέψει την ζωή.